Kompleksowy Przewodnik CPR
Zrównoważone Wyroby Budowlane i Cyfrowy Paszport Produktu (DPP)
Praktyczna analiza kluczowych zmian dla producentów, importerów i projektantów.
Kluczowe Terminy
7 stycznia 2025
Wejście w życie (Ramy Prawne)
8 stycznia 2026
Rozpoczęcie stosowania większości przepisów
To jest framework, nie instrukcja: Brak aktów wykonawczych
Niniejszy przewodnik analizuje tekst Rozporządzenia (UE) 2024/3110, które stanowi jedynie framework prawny.
Wiele kluczowych szczegółów technicznych – takich jak dokładne wymagania dla DPP, metody obliczeń LCA czy minimalne wskaźniki środowiskowe – nie jest jeszcze znanych. Zostaną one zdefiniowane w przyszłości przez Komisję Europejską w formie aktów delegowanych i wykonawczych.
1. Przegląd i cele rozporządzenia
CO? (Cel)
Stworzenie jednolitego rynku dla bezpiecznych i zrównoważonych wyrobów budowlanych w UE.
KTO? (Zakres podmiotowy)
Cały łańcuch dostaw: producenci, importerzy, dystrybutorzy oraz dostawcy usług (w tym druk 3D).
KLUCZOWE NOWOŚCI
Obowiązkowa Ocena Cyklu Życia (LCA/GWP) i wprowadzenie Cyfrowego Paszportu Produktu (DPP).
Fundament prawny
Rozporządzenie (UE) 2024/3110 ustanawia zharmonizowane zasady wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych w Unii Europejskiej, zastępując rozporządzenie (UE) nr 305/2011. Ma na celu zapewnienie swobodnego przepływu bezpiecznych i zrównoważonych wyrobów budowlanych, wspierając jednocześnie zieloną i cyfrową transformację sektora budowlanego.
Zobacz szczegółowe wymagania dla wybranych rodzin wyrobów: Prefabrykaty Betonowe, Okna i Drzwi, Cementy.
Właściwości zasadnicze i zrównoważony rozwój
- Nowe właściwości zasadnicze: Zrównoważony rozwój, Circular Economy, Etykietowanie.
- Wsparcie cyfrowej transformacji przez DPP i cyfrowe deklaracje.
- Wzmocnienie nadzoru rynku oraz mechanizmów kontroli.
2. Porównanie: CPR-2011 vs. CPR-2024
| Aspekt | Stare Rozporządzenie (CPR-2011) | Nowe Rozporządzenie (CPR-2024) |
|---|---|---|
| Deklaracja | Deklaracja Właściwości Użytkowych (DoP) | Deklaracja Właściwości Użytkowych i Zgodności (DoPC) |
| Zrównoważony Rozwój | Brak obowiązków środowiskowych (tylko dobrowolne EPD) | Obowiązkowa ocena cyklu życia (LCA), zaczynając od GWP (ślad węglowy) od 2026 r. |
| Cyfryzacja | Brak formalnych wymogów | Obowiązkowy Cyfrowy Paszport Produktu (DPP) dostępny przez nośnik danych (QR). |
| Zakres Produktów | Głównie nowe wyroby | Rozszerzony o wyroby używane/regenerowane, zestawy oraz oprogramowanie i usługi (np. druk 3D). |
| Odpowiedzialność | Skupiona na producencie | Wzmocniona rola importerów i dystrybutorów (weryfikacja DPP, sprzedaży online). |
3. Wpływ regulacji na podmioty gospodarcze
- Gromadzenie Danych LCA: Wymóg zbierania danych zakładowych (surowce, energia) niezbędnych do obliczeń obowiązkowego GWP (od 2026).
- System AVS 3+: Konieczność wdrożenia nowego procesu walidacji danych LCA, wymagającego weryfikacji przez Jednostkę Notyfikowaną.
- DPP: Opracowanie procesów do generowania, zarządzania i nanoszenia Cyfrowych Paszportów Produktu (DPP) na wyroby.
- Aktualizacja DoPC: Zastąpienie DoP nową, rozszerzoną Deklaracją Właściwości Użytkowych i Zgodności (DoPC).
- Obowiązek weryfikacji: Sprawdzenie, czy nowe produkty posiadają oznakowanie CE, nośnik danych (QR) i czy ten nośnik prowadzi do ważnego DPP.
- E-commerce: Obowiązek udostępnienia linku lub nośnika danych do DPP już na stronie oferty produktu.
- Status Producenta: Importer/Dystrybutor wprowadzający produkt spoza UE lub sprzedający pod własną marką (private label) przejmuje 100% obowiązków producenta (DoPC, LCA, DPP).
- Przechowywanie danych: Obowiązek archiwizacji dokumentacji technicznej przez 10 lat.
- Rzetelne porównywanie: Dostęp do obowiązkowych, zweryfikowanych przez stronę trzecią (AVS 3+) danych o GWP/LCA.
- Integracja z BIM: DPP ułatwią automatyczne importowanie danych o właściwościach i wpływie środowiskowym do modeli BIM.
- Gospodarka Obiegu Zamkniętego (GOZ): DPP będą zawierać instrukcje demontażu i recyklingu, wspierając projektowanie budynków GOZ.
4. Proces Oceny Zgodności (CE) i Rola Jednostek Notyfikowanych
Ustalenie Zakresu i Specyfikacji (hTS / ETA)
Obowiązek oznakowania CE powstaje, gdy wyrób jest objęty zharmonizowaną specyfikacją techniczną (hTS) (obowiązkowo) lub dobrowolną Europejską Oceną Techniczną (ETA).
Nowość: Włączenie wyrobów używanych
Definicja wyrobów objętych CPR rozszerza się o wyroby używane, regenerowane oraz kluczowe części – kluczowy krok w kierunku Gospodarki Obiegu Zamkniętego.
Określenie Systemu Weryfikacji (AVS)
System AVS (dawniej AVCP) określa wymagany poziom zaangażowania Jednostki Notyfikowanej. Systemy (od 1+ do 4) są określone w hTS.
Kluczowa zmiana: System AVS 3+ dla Zrównoważenia
Wprowadzono nowy System 3+ dedykowany weryfikacji deklaracji środowiskowych (LCA/GWP). Jednostka Notyfikowana będzie musiała walidować poprawność obliczeń LCA oraz rzetelność danych wejściowych (np. przez audyt zakładu).
Obowiązkowa Ocena Cyklu Życia (LCA/GWP)
Wskaźniki zrównoważonego rozwoju są kluczowym elementem nowego CPR. Począwszy od 2026 r. (dla nowych hTS), obowiązkowe będzie obliczenie i zadeklarowanie Potencjału Globalnego Ocieplenia (GWP).
Harmonogram Wdrażania Wymogów Środowiskowych: Oś Czasu
2026 (Wchodzą w życie nowe hTS)
Pierwszy obowiązek środowiskowy. Producenci muszą obliczyć i zadeklarować GWP w DPP. Wymaga to danych o zużyciu materiałów i energii.
2028 (Planowany Akt Wykonawczy)
Stopniowe wprowadzenie obowiązku deklarowania dodatkowych wskaźników LCA (np. zużycie wody, zakwaszenie, zubożenie ozonu). Wzrost złożoności zbierania danych.
2032 (Planowany Akt Wykonawczy)
Obowiązek pełnej Oceny Cyklu Życia (LCA) oraz raportowania wskaźników z zakresu Gospodarki Obiegu Zamkniętego (np. zawartość recyklatu, naprawialność, instrukcje demontażu).
Wykres przedstawia stopniowe rozszerzanie obowiązków w zależności od publikacji i wejścia w życie kolejnych aktów delegowanych i wykonawczych.
Sporządzenie Dokumentacji Technicznej, DoPC i DPP
Po przeprowadzeniu wszystkich badań i obliczeń (w tym LCA), producent generuje nową, ujednoliconą Deklarację Właściwości Użytkowych i Zgodności (DoPC) oraz tworzy Cyfrowy Paszport Produktu (DPP).
DPP: Cyfrowa Tożsamość
DPP musi być dostępny cyfrowo i zawierać wszystkie dane produktu, w tym DoPC, dane LCA, instrukcje GOZ. Musi być dostępny przez nośnik (QR) umieszczony na wyrobie.
Wymóg Czasu Przechowywania
Dokumentacja techniczna musi być przechowywana przez 10 lat, a dane w DPP muszą być dostępne przez 25 lat od wprowadzenia ostatniego wyrobu danego typu na rynek.
Oznakowanie CE i Nośnik Danych
Oznakowanie CE nanosi się na produkt po sporządzeniu DoPC. Obok znaku CE musi znajdować się nośnik danych (np. kod QR) prowadzący bezpośrednio do Cyfrowego Paszportu Produktu (DPP).
Wizualizacja nowego oznakowania
CE
NOWYCPR.pl, Producent
Typ wyrobu: OKNO-PREMIUM-X2
DoPC ID: NC-CPR-2025-001
SKANUJ PO DPP
5. Ramy techniczne: hTS, DPP i e-Commerce
Nowe Zharmonizowane Specyfikacje Techniczne (hTS)
Nowe hTS zastąpią dotychczasowe normy hEN. Będą one definiować nie tylko właściwości użytkowe, ale także obowiązkowe wskaźniki zrównoważonego rozwoju (LCA/GWP).
Obowiązkowe normy właściwości użytkowych
Służą do deklarowania wydajności (np. reakcja na ogień, Uf). Stanowią ścieżkę do oznakowania CE.
Dobrowolne normy zgodności
Będą to normy "domniemania zgodności", które pomogą producentom udowodnić spełnienie nowych, niezharmonizowanych wymagań UE (np. dotyczących zawartości recyklatu).
Regulacje dla Druku 3D i Usług Cyfrowych
Nowe CPR po raz pierwszy jasno definiuje obowiązki dla usług, których wynikiem są wyroby budowlane, co ma kluczowe znaczenie dla technologii druku 3D.
- Dostawca Usług Drukujących (3D): Podmiot, który świadczy usługę drukowania wyrobu budowlanego (np. ściany, elementu zbrojeniowego) na miejscu budowy lub poza nim, jest traktowany w świetle prawa jako producent.
- Obowiązki: Dostawca takiej usługi musi zapewnić, że dostarczony wyrób spełnia wymogi CPR, wydać DoPC i – jeśli dotyczy – DPP. Dotyczy to także dostawców oprogramowania do druku 3D, jeśli ich oprogramowanie decyduje o właściwościach wyrobu.
- Cel: Wprowadzenie ram prawnych dla innowacyjnych metod wytwarzania, zapewniających bezpieczeństwo i zgodność z właściwościami (np. wytrzymałość).
Obowiązki dla e-commerce
Sprzedawcy online mają nowe obowiązki. Na stronie produktu należy wyraźnie wyświetlić:
- Oznakowanie CE i numer Jednostki Notyfikowanej (jeśli dotyczy).
- Wszelkie wymagane etykiety (np. środowiskowe, klasy).
- Nośnik danych (QR lub link) prowadzący do Cyfrowego Paszportu Produktu (DPP).
6. Powiązanie z Rozporządzeniem REACH (Substancje Niebezpieczne)
CPR 2024 wzmacnia powiązanie z istniejącymi regulacjami chemicznymi i wymogami dotyczącymi substancji niebezpiecznych w produktach budowlanych.
Integracja danych o substancjach SVHC
Producenci będą zobowiązani do dołączania do Deklaracji Zgodności (DoPC) oraz Cyfrowego Paszportu Produktu (DPP) informacji wynikających z rozporządzenia REACH.
- Obejmuje to m.in. Karty Charakterystyki (SDS).
- Obowiązek informacji o obecności substancji wzbudzających szczególnie duże obawy (SVHC) powyżej stężenia 0,1% w wyrobie.
7. Zielone Zamówienia Publiczne (GPP)
Rozporządzenie daje Komisji Europejskiej nowe, silne narzędzie do promowania zrównoważonego budownictwa poprzez sektor publiczny.
Obowiązkowe minimalne wymagania środowiskowe
Komisja Europejska będzie mogła ustanowić minimalne obowiązkowe wymagania dotyczące zrównoważonego rozwoju (np. maksymalny limit GWP, minimalna zawartość recyklatu) dla wyrobów budowlanych kupowanych w ramach zamówień publicznych.
Instytucje publiczne nie będą mogły kupować wyrobów, które nie spełniają tych minimalnych kryteriów środowiskowych. Stanowi to silny mechanizm transformacji rynku.
8. Nadzór rynku, kary i egzekwowanie
CPR 2024 znacząco wzmacnia uprawnienia organów nadzoru rynku, aby zapewnić skuteczniejsze egzekwowanie przepisów i wyeliminowanie nieuczciwej konkurencji.
Zwiększone ryzyko i koszty
-
Rozszerzona definicja ryzyka: Obejmuje teraz także ryzyko dla środowiska (np. brak deklaracji GWP), a nie tylko dla zdrowia.
-
Odzyskiwanie kosztów: Organy nadzoru mogą obciążyć producenta kosztami kontroli i badań, jeśli wykryją niezgodność.
Cyfrowe narzędzia dla nadzoru
-
Portal skarg: Komisja uruchomi ogólnounijny portal, przez który każda osoba będzie mogła zgłaszać podejrzenia niezgodności wyrobów.
-
Kontrola DPP: Cyfrowy Paszport Produktu (DPP) ułatwi organom szybką weryfikację kompletności i rzetelności danych.
9. FAQ: Najczęściej Zadawane Pytania
Rozporządzenie nie działa wstecz. Wyroby, które zostały legalnie wprowadzone do obrotu (sprzedane przez producenta) na podstawie starych przepisów (CPR 305/2011) przed datą obowiązywania nowej normy hTS, mogą być nadal legalnie udostępniane na rynku (sprzedawane przez dystrybutorów) aż do wyczerpania zapasów.
Docelowo tak. DPP ma zawierać wszystkie niezbędne informacje. Jednak użytkownik końcowy ma prawo zażądać kluczowych dokumentów (jak deklaracja DoPC czy instrukcje bezpieczeństwa) w formie papierowej, bezpłatnie, w momencie zakupu. Producenci muszą to umożliwić.
Tak. Rozporządzenie przewiduje procedury uproszczone dla mikroprzedsiębiorstw. Dotyczy to m.in. możliwości zastąpienia badania typu (ITT) przeprowadzonego przez laboratorium notyfikowane inną, równoważną dokumentacją techniczną (przy zachowaniu Systemu AVS 3).
W takim przypadku producent będzie musiał użyć "danych uśrednionych" (secondary data) lub wartości domyślnych określonych przez Komisję Europejską. Te wartości domyślne są z reguły konserwatywne i mniej korzystne (pokazują wyższy ślad węglowy), co ma motywować producentów do pozyskiwania dokładnych danych od swoich dostawców.
Przygotuj swoją firmę na CPR 2024
Nowe rozporządzenie to fundamentalna zmiana w zakresie zgodności, cyfryzacji i zrównoważonego rozwoju. Nie czekaj na akty wykonawcze – zoptymalizuj procesy gromadzenia danych już dziś.